Przedstawiamy wybrane eseje i artykuły drukowane na łamach "Dialogu".
Przepraszam, że nazwałam cię Błażejem.
To ostateczny dowód na to, że żyjemy w symulacji. Zdarza się, że prowadzę z kimś naprawdę długą mailową konwersację i dana osoba nagle pisze do mnie „panie Błażeju”. To oczywiście problem z nazwiskami od imion, ale widzę w tym jakiś błąd w naszym matriksie.
Zatem Andrzeju, skończyłeś liceum już jakiś czas temu…
Matura 2015.
...no właśnie. A z twojego tekstu wynika, że bolało i ciągle boli.
być pensjonareczką na spacerze na Plantach, tą
plamą bez twarzy w ostatniej parze, ściskać
dłoń koleżanki z klasy odrobinę za mocno.
być pensjonareczką całującą ukradkiem
koleżankę z klasy, odtwarzać w nieskończoność
tę scenę noszoną latami pod szmizjerką,
aż usta odpadną od ciała, zatoną w żywicy.
Muszę zacząć tę opowieść jeszcze raz.
SŁOBODA: Chciałabym porozmawiać z wami o sprawczości sztuki. Jak z perspektywy swoich doświadczeń rozumiecie relacje praktyk artystycznych i codziennej sfery społecznej? Jak się to wiąże z instytucjami i ich infrastrukturą? Czy większy sens widzicie w działaniach poza instytucjami, w tworzeniu własnych sieci wsparcia, czy w infekowaniu już istniejących struktur, we wprowadzaniu (mikro)zmian od środka? Jakie macie doświadczenia? Jakie strategie wydają wam się najskuteczniejsze?
Państwa zarządzane totalitarnie mają wspólną cechę: prowadzą politykę izolacji opartą na mocnym filarze propagandy, stosując liczne praktyki represji w celu rygorystycznej kontroli społeczeństwa. Ta choreografia państwowej przemocy ma swoje konsekwencje w społecznym oporze, tym bardziej niewidocznym, im większe czekają za niego represje.
Ten tekst powstawał w sierpniu 2021 roku. Teraz, we wrześniu 2022, w Białorusi jest tysiąc trzysta trzydzieści pięć więźniarek/ów politycznych, kilka tysięcy osób ma postawione zarzuty, około dziesięć procent populacji uciekło z kraju, a niemal wszystkie organizacje pozarządowe oraz niezależne instytucje kultury i media zostały zlikwidowane.
Białoruski reżym utrzymuje się nie tylko na skutek represji, lecz także dzięki wsparciu Rosji oraz niezdecydowaniu i zbyt powolnym reakcjom innych państw europejskich. To wszystko sprawia, że obecnie terytorium i infrastruktura Białorusi, przy wsparciu i udziale białoruskiego rządu, służą rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Wojna trwająca od 2014 roku – od zajęcia Doniecka i Ługańska we wschodniej Ukrainie oraz aneksji Krymu – w 2022 ponownie wstrząsnęła całym regionem, zmieniając naszą perspektywę na ostatnie wydarzenia, w tym powstanie w Białorusi w latach 2020-2021. Postawiła też przed nami nowe pytania o kolektywną sprawczość i strategie działań politycznych, na które niniejszy tekst nie może odpowiedzieć, ponieważ powstawał przed trwającą rosyjską inwazją.
Imperialistyczna i militarystyczna polityka Federacji Rosyjskiej odegrała istotną rolę we wspieraniu represyjnych systemów politycznych i zwalczaniu ruchów wolnościowych w wielu post-sowieckich państwach. Obecne wydarzenia ponownie przypominają nam, że opór musi mieć charakter międzynarodowy i intersekcjonalny; że nie może zamykać się w granicach państw narodowych.
