Numer 5/2023 (798)

w numerze:

Szpakowska czyta

Życie porządnie opisane

MAŁGORZATA SZPAKOWSKA

Legenda polskiej historii kultury czyta swoją rówieśniczkę, gwiazdę francuskiej literatury i stwierdza, że nawet przy najżyczliwszej lekturze trudno znaleźć jakieś nowatorstwo w prozie Annie Ernaux. W tym zakresie jest ona tak konwencjonalna, jak to możliwe. Jeszcze jedno życie porządnie opisane. Naprawdę porządnie. 

Lilijka

Mała piętnastka

TOMASZ MAN

Sztuka oparta na wydarzeniu historycznym. W 1948 roku grupa harcerek z letniego obozu wypłynęła dwiema łodziami na Jezioro Gardno. Łodzie były przepełnione i zatonęły, utopiło się dwadzieścia pięć osób. Tekst, pisany w rytmie harcerskich piosenek, pokazuje katastrofę z perspektywy czterech osób: opiekunki, która wpadła na niefortunny pomysł wycieczki; drużynowej, która ratowała koleżanki i sama zginęła; harcerki, która dopłynęła do brzegu, wreszcie mechanika, który dla pieniędzy zabrał na pokład za dużo pasażerek. Pogodna początkowo opowieść staje się coraz bardziej mroczna i niepokojąca moralnie. 

Nie po harcersku. Nie jak trzeba

KORNELIA SOBCZAK

Co robią harcerki i do czego są światu potrzebne? Czy harcerstwo może być dla dziewcząt przestrzenią emancypacji? 

Gdyby jednak rozkwitnąć 

ALICJA NAUMAN, JUSTYNA SZKLARCZYK

Pisanie o Dziewczętach z Nowolipek autorki zaczynają od afektów własnych i cudzych, od zachwytu nad powieścią i wielkich nadziei dotyczących filmowych adaptacji – wzmocnionych przez entuzjastyczne teksty współczesnych badaczek – po wielkie rozczarowanie nimi i stupor, jaki im towarzyszył przy okazji oglądania wersji Teatru Telewizji. 

Tár, czyli smoła

Backlash, ale z przyjemnością

Rozmowa Klary Cykorz, Agnieszki Graff, Sebastiana Smolińskiego i Marty Usiekniewicz o filmie Todda Fielda Tár (2022).  

Nie biegaj

To nasz pies 

JOANNA MUELLER (SONTO)

Dramat poetycki. Kobieta określona jako Niematka opiekuje się dziwną dziewczynką, trochę zaczarowaną - nie wiemy, czy ich rozmowy toczą się rzeczywiście, czy tylko w wyobraźni. W komunikacji pomaga im gadający pies.  Równolegle, w gabinecie terapeutycznym, Niematka opowiada o swojej niełatwej relacji z dzieckiem w spektrum autyzmu. Takie dzieci, inne i tajemnicze, były w baśniach przynoszone przez wróżki.  

Rembrandt a szkolna fotografia 

WERONIKA MUREK 

Współczesna dziewczynka powinna się uśmiechać; to jasne. Chłopcy mają większą dowolność; mogą się uśmiechać, ale nie muszą. Dziewczynki słyszą: uśmiechnij się, będzie nam wszystkim milej. Ładniej wyglądasz kiedy się śmiejesz. Co ty taka ponura, gdzie twój uśmiech?   

Kategoria Open

Trudny wiek 

O repertuarze teatralnym dla starszych dzieci rozmawiają Mariusz Gołosz, Ewa Hevelke, Dorota Kowalkowska, Karolina Maciejaszek. 

Animatopia. Studium porażki 

IWONA KURZ

W animacji zachwycające jest to, że jej twórcy rysują cały świat – od najdrobniejszego detalu po horyzont: każdy, najmniejszy nawet szczegół jest wynikiem decyzji i pracy, a przede wszystkim wyobraźni. Na tym pierwszym zachwycie Walt Disney zbudował swoje imperium, najpierw krótkich metraży z kaczorem, myszką i psami, potem świat baśni. Pixarowskie uniwersum charakteryzuje się z kolei stałym napięciem pomiędzy rzeczywistością ludzką i nieludzką, tworzonymi przez ludzi, zwierzęta, maszyny, rzeczy oraz istoty fantastyczne. 

Nie wszystko da się odbudować. Jak literatura dla dzieci opowiada o wojnie 

MAGDALENA MAJEWSKA

O książkach podejmujących tematykę wojenną kierowanych przez wydawców do dzieci młodszych, mniej więcej do dziesiątego roku życia. Choć kategorie wiekowe są bardzo względne i zaciemniają fakt, że na odbiór danej pozycji mają wpływ także inne niż wiek czynniki: aktualny kontekst społeczno-polityczny, dotychczasowa wiedza dziecięcych odbiorców i odbiorczyń, temperament i wrażliwość. 

Pisano

Dla twojego dobra (Per il Tuo Bene)

PIER LORENZO PISANO / PRZEŁOŻYŁA KAMILA STRASZYŃSKA

Syn, na prośbę matki, wraca na kilka dni do domu. Niedawno się usamodzielnił i wyprowadzkę przyjął z ulgą. Męczyła go duszna atmosfera w domu, choć nie do końca wiemy, czym spowodowana: nadopiekuńczością matki, czy chorobą ojca? Teraz wraca, mierząc się z własnymi wyrzutami sumienia, odpowiedzialnością, lękiem. Autor pisze tę psychologiczną fabułę z dużym dystansem formalnym: bohaterowie sami komentują swoje działania, są jednocześnie bohaterami historii i narratorami. 

Zasoby, aspiracje 

Po co tyle teatrów w Warszawie? 

Rozmowa o potrzebach i zasobach w warszawskim ekosystemie teatralnym z Arturem Jóźwikiem, Urszulą Kropiwiec, Grzegorzem Laszukiem, Aldoną Machnowską-Górą, Anną Rochowską i Joanną Szymajdą z głosami publiczności. Rozmowę prowadzili Piotr Morawski i Katarzyna Niedurny. 

Centrum choreograficzne / Scena tańca​ ​w Warszawie.  Projekt merytoryczny nowej instytucji miejskiej – inicjatywa środowiskowa 

JOANNA SZYMAJDA

Projekt powstał w ramach współpracy nieformalnej grupy roboczej zorganizowanej jako inicjatywa oddolna dla celów powołania sceny tańca w Warszawie i gromadzącej przedstawicielki i przedstawicieli środowiska tańca zarówno z Warszawy jak i z całego kraju. Kontakt: Joanna Szymajda joszymajd@gmail.com 

Dwa słowa na literę U 

PAWEŁ WODZIŃSKI

W Polsce mamy do dyspozycji olbrzymi zasób idei, różnorodnych wariantów i modeli organizacyjnych, wypracowanych w trakcie ostatnich dwudziestu lat, które można byłoby położyć na stole jako materiał do dyskusji. Dzięki temu rozmowa o „ekosystemie sztuk performatywnych” mogłaby wreszcie wyjść poza fałszywe opozycje i arbitralnie wyznaczone pola konfliktów między instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi, między modelem repertuarowym i domem produkcyjnym, między teatrem tradycyjnym i progresywnym. Nie ma najmniejszego powodu, aby podziały wytworzone przez neoliberalne polityki kultury w latach dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych stanowiły podstawę do projektowania demokratycznych rozwiązań na przyszłość. 

Felietony: 

MAREK BEYLIN, KORNEL CYMERMAN

Varia:

Nowe sztuki 

Pauline Bureau Féminines; Krzysztof Czeczot Marzena.

Z afisza 

Z biblioteki

 

Udostępnij