Numer 4/2023 (797)

Kamyk Puzyny

Samus Aran w Scenie Roboczej

Magda Pałka

Fenomen Sceny Roboczej w Poznaniu, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na jej obecny kształt współpracujących z Adamem Ziajskim kobiet i osób queerowych. Pierwsza część tekstu przedstawia krótką historię i najważniejsze inicjatywy Sceny Roboczej, podejmowane przez dekadę jej działalności. W drugiej części tekstu mowa jest o wpływie Aleksandry Kołodziej, Dominiki Mądry, Oli Juchacz, Agnieszki Różyńskiej, Alicji Piotrowskiej, Katarzyny Nowaczyk-Basińskiej na program i profil Sceny.

Mamy tytuły, które są naszym kapitałem

Z Dominiką Mądry, Zosią Rogowską i Adamem Ziajskim ze Sceny Roboczej w Poznaniu rozmawia Julia Niedziejko.

Oświadczenia

Scena przedstawia las

Baśnie Braci Grimm

Maria Kwiecień

Poetycki tekst inspirowany okrutnymi baśniami Grimmów, przede wszystkim scenerią lasu, niesamowitą i niemożliwą do przedstawienia, ale też wyobraźnią surrealistki Erny Rosenstein, przemocą terapeutyczną (Freud, Bettelheim i inni), światem dziecka autystycznego, wreszcie Zagładą. Ważnym i tylko trochę baśniowym motywem są tu bliźnięta - symboliczna figura rozdwojenia, ale też obiekt okrutnych eksperymentów medycznych.  Nowego sensu nabiera także piec z baśni o Jasiu i Małgosi. Językiem echolalii, pisania automatycznego, ludowych piosenek i dziecięcych wyliczanek Maria Kwiecień stawia najważniejsze pytania o mechanizm traumy, biologiczny determinizm i źródła zła w człowieku.

Udało się

1989

Marcin Napiórkowski, Katarzyna Szyngiera, Mirosław Wlekły

Libretto hiphopowego musicalu o historii Solidarności, od strajków w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku po tytułowy rok 1989 i pierwsze demokratyczne wybory. Poznajemy postawy i życie prywatne bohaterów i bohaterek opozycji: Lech i Danuta Wałęsowie, Jacek i Gaja Kuroniowie, Władysław i Krystyna Frasyniukowie tworzą różne modele związków, a o życiu w Polsce Ludowej śpiewają w miłosnych duetach. Równolegle toczy się wielka historia - stan wojenny, internowania, pokojowa Nagroda Nobla, negocjacje z władzą, pierwsze podziały w środowisku Solidarności. Musical z rozmachem (duża obsada!) upomina się o miejsce kobiet w historii i porywająco pokazuje zawiłości ważnej i skomplikowanej dekady, której skutki trwają do dziś.

Przygoda ze spektaklem „1989”

Joanna Szczepkowska

W musicalu 1989 widownia ogląda swoje życie, widziane oczami nowego pokolenia. To spojrzenie rzetelne historycznie, ale z perspektywy ludzi wolnych od mitów, mających prawo do spojrzenia na legendę ze swojej perspektywy. Jest w tym jeszcze jakaś nowa siła – siła zespołowości, wspólnoty nie tylko na poziomie prób, ale też na poziomie pomysłu, a potem na poziomie tekstu, którego autorstwo nie należy do jednego twórcy. Tekst jest zespołowy. Tutaj każda piosenka ma swojego autora, a o autorstwie mówi się my.

O lubieniu musicali  

Rozmowa Kacpra Siedleckiego i Kornelii Sobczak o rewolucyjnych musicalach: Nędznikach i Hamiltonie.

Inne my

Przemysław Czapliński

Musical 1989 opowiada dramatyczną i pogmatwaną historię od stanu wojennego do pierwszych (prawie) demokratycznych wyborów. Robi to w oparciu o konkretne biografie trzech małżeństw (Wałęsowie, Kuroniowie i Frasyniukowie), ale historii wspólnej nie prywatyzuje, zachowując społeczny charakter zmian. Ma swój cel, który brzmi „Czy możemy mieć wreszcie pozytywny mit?”.

Znowu

Prawo urodzenia (oryg.: Birthright)

David Robson

Rzecz dzieje się w USA, w jednym ze stanów, który zaostrzył prawo aborcyjne. Ona, kobieta po czterdziestce, decyduje się na nielegalny zabieg, przeprowadzony u niej w domu, przez trzydziestolatka bez papierów. Nie chce rodzić, bo ma podstawy przypuszczać, że dziecko ma wrodzone wady genetyczne. Ale David Robson nie czyni tematem swojego utworu dylematu „aborcja czy nie”. Metodycznie, krok po kroku, autor pokazuje nielegalnie przeprowadzany zabieg z wszystkimi jego okrucieństwami, odbierający wszystkim godność i wcale nie zdejmujący odpowiedzialności z tych, którzy doprowadzili do radykalizacji przepisów aborcyjnych.

Kilku ludzi we właściwych miejscach

Magdalena Kos 

Czytając Prawo urodzenia Davida Robinsona nie sposób nie zadawać sobie ciągle pytania: jak to się mogło stać? Jak to się mogło stać, że Amerykanie odmieniający przez wszystkie przypadki wolność (i to zarówno tę desygnowaną przez , jak i przez ) żyją w kraju, gdzie aborcja jest zakazana, kliniki aborcyjne są zamknięte? Artykuł przedstawia historię zmieniającej się roli Sądu Najwyższego, który w 1973 roku zapewnił amerykańskim kobietom dostęp do zabiegu, jednak po pięćdziesięciu latach uchylił tę decyzję, pozostawiając ją w gestii poszczególnych stanów.  

Młody Puzyna

Gość w dom, Bóg w dom

Andrzej Bołtuć, Konstanty Puzyna

Odnaleziona komedia szesnastoletniego Konstantego Puzyny, późniejszego redaktora naczelnego "Dialogu". Puzyna napisał ją razem z przyjacielem jesienią 1945 roku. Rzecz dzieje się we wspólnym mieszkaniu w Toruniu, gdzie obaj tłoczyli się po wojnie razem ze swoimi matkami, ciotką, siostrą i malowniczymi współlokatorami ze świata artystycznego, a także w bufecie teatralnym, który ich matki prowadziły. To sztuka z kluczem (autorzy sportretowali konkretne osoby), dla dzisiejszego czytelnika nie zawsze czytelna, ale pełna humoru i ciekawa jako obrazek obyczajowy.

Chłopak. Konstanty Puzyna

Katarzyna Niedurny

O dzieciństwie i wczesnej młodości urodzonego w 1929 roku Konstantego Puzyny, krytyka i wieloletniego redaktora naczelnego „Dialogu”.

 

Felietony

Marek Beylin 

Justyna Drath 

Uciekaj albo walcz

Pedro Pereira

 

Varia

Nowe sztuki:   Ivana Sajko Crna kutija za kraj svijeta. Bajka o maloj Jeanne; Remigiusz Grzela Jest tylko pustka. Jest tylko pełnia; Magda Żarnecka, Przemysław Jaszczak Samotny tata.

Z afisza

Z biblioteki

 

Udostępnij