Znowu
Małgorzata Szpakowska
Podczas pogromu w Kielcach w 1946 roku nikt nie wydawał rozkazów, nie organizował masakry; natomiast od początku nie brakło ochoczych wykonawców. Tak przynajmniej wynika z monumentalnej pracy Joanny Tokarskiej-Bakir Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego (Warszawa 2018).
Szczegółowa teoria życia i umierania
Michał Zdunik
Dramat poetycki inspirowany historią Jana i Antoniny Żabińskich, którzy podczas wojny ukrywali Żydów w warszawskim Ogrodzie Zoologicznym. Tekst ma polifoniczną formę słuchowiska : słyszymy głosy z przeszłości, głosy miasta oraz po prostu głosy kolejnych audycji radiowych o bohaterskim małżeństwie. Wersje przeszłości plączą się, a czego nie pamiętają świadkowie, dopowiadają duchy. Modernistyczny język przemyca pytania metafizyczne: o możliwość dotarcia do minionych wydarzeń oraz o sens tego, co się stało.
Ginący gatunek autora
Rozmowa z Michałem Zdunikiem
Kornelia Sobczak
Poczucie, że żyjemy w koszmarnej, tragifarsowej rekonstrukcji Marca 1968, jest dosyć powszechne. Samo sformułowanie pojawiało się w mediach społecznościowych, w tytułach artykułów, prywatnych rozmowach. Uparta, upiorna, nieodparta, narzucająca się analogia została też dostrzeżona na wystawie Obcy w domu w Muzeum Polin, której ostatnia część zbiera najświeższe egzemplifikacje antysemickich narracji, odwołując się wprost do książki Michała Głowińskiego Marcowe gadanie.
Komunii nie będzie
„Dziadów” część piąta
Zbigniew Majchrowski
„Żądamy dalszych przedstawień” – tak brzmiał postulat niesiony na transparencie z prześcieradła, rozwiniętym przez grupę studentów wieczorem 30 stycznia 1968 roku, po ostatnim spektaklu Dziadów w Teatrze Narodowym. A dziś, przeciwnie, pikietujący „obrońcy wartości” krzyczą pod teatrami lub wręcz na widowni: "nie chcemy takich przedstawień!".
Nawozy sztuczne
Pszczoły
Tadeusz Nyczek
Zimne światy
Widok naszego cierpienia
Bartosz Żurawiecki
O Happy Endzie mówi się, że to pierwsza komedia w twórczości Michaela Hanekego. Można z tym polemizować, w końcu wiele groteskowego, upiornego, obscenicznego humoru jest i w Funny Games, i w Pianistce. Najnowszy film niewątpliwie wyróżnia jednak subtelność tonu.
Oporna (L’opposante)
Lydie Parisse
Przełożył Tomasz Swoboda
Historia starej kobiety z Bretanii, która w trakcie wojny zakochała się w Niemcu, a po wojnie została zmuszona do niekontrowersyjnego małżeństwa z rozsądku i bez miłości. To podróż wbrew logice czasu: bohaterka, już po własnym pogrzebie, wspomina kolejne wydarzenia z przeszłości odsłaniając własną samotność i tajemnicę, którą przez dekady udało się jej zachować. Nikt nie wiedział, że jej uczucie trwa, że na dnie szuflady – jakby chodziło o cenne relikwie – złożone jest kilka pamiątek pieczołowicie ocalałych z procesu wymazywania wszystkiego. Zdradziła, i to podwójnie, najpierw ojczyznę, później własną rodzinę, a przecież działo się to jakby bez jej przyzwolenia: pod wpływem uczuć, pod presją emocji, z którymi nie radzi sobie codzienność.
Pismo okiem
Piotr Olkusz
Twórczość dramatopisarska Lydie Parisse jest bardzo silnie związana z jej działalnością na polu sztuk wizualnych. Inscenizacje jej tekstów bardzo często mają charakter instalacji przestrzennych, w których widz śledzi akcję. W tych pracach, często bardzo kobiecych, zawsze pytających o związek bohatera z miejscem, w którym żyje, widoczne są fascynacje twórczością Annette Messager i Jean-Luka Paranta. Stylistyka jest tekstów pozostaje zaś w związku z dziełem Jean-Luka Lagarce’a, któremu Lydie Parisse poświęciła ciekawą monografię.
Dziedzictwo Quislinga
Apolinary Rzońca
Autor tropi dziedzictwo Quislinga i tęsknotę za wielką Norwegią nie tylko u Andersa Breivika, który dokonał zbiorowej masakry na wyspie Utoya, ale także u Karla Ove Knausgårda autora powieści Moja walka, przeniesionej na scenę przez Michała Borczucha w TR Warszawa (2017).
Wynurzenia
Disneyland jako projekt na życie
Pedro Pereira
Pogoda na jutro
Rozmowa z Joanną Nawrocką
Kolejna rozmowa na temat sytuacji teatru w Polsce i polityki kulturalnej państwa.
Po bandzie
Fabryka fantazmatów
Marek Beylin
Lustro Szwejk
Wojak Szwejk i pokój na świecie
Mateusz Pakuła
Kabaret polityczny. Dobroduszny Szwejk (rozpisany na kilku aktorów) tłumaczy, jak poradził sobie z problemem wojen. Komizm i energia tego tekstu biorą się ze zderzenia straszliwych okrucieństw, które dotykają świat, z naiwną, ale i sprytną postawą czeskiego pacyfisty. Sztuka jest też oskarżeniem sytego, liberalnego Zachodu, które uspokaja swoje sumienie albo woli się po prostu nie angażować w globalne konflikty. Wielość odwołań do literatury wysokiej i popkultury zamienia „Szwejka” w zagadkę o kilku warstwach, a żywioł zabawy działa wyzwalająco.
Możemy sobie pośpiewać „Imagine”
Rozmowa z Mateuszem Pakułą
Wręczenie kamyka Puzyny
Fotorelacja
Varia
Konteksty: Naprawianie pamięci
Olga Byrska
Wychodząc od artykułu Karela Vanhaesebroucka Theatre of War. Commemorating World War I in Belgium, autorka pisze o strategiach upamiętnień nie tylko pierwszej wojny światowej i nie tylko w Belgii.
Nowe sztuki:
Roland Spranger WORK
Pascal Rambert Actrice
Łukasz Staniszewski Słoń
